Giống gà chín cựa có nguồn gốc tại bản Cỏi, xã Xuân Sơn, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ. Loài gà này gắn liền với truyền thuyết Sơn Tinh-Thủy Tinh, đây cũng là một trong những lễ vật thách cưới của vua Hùng đối với hai vị thần này. Đây là một giống gà quý hiếm dùng để tiến vua.
Theo các nhà nghiên cứu, gà chín cựa được biết đến là gà nhiều cựa, phần lớn là những chú gà có từ 6, 7 cựa và rất ít các chú gà có 8 cựa. Đặc biệt, gà chín cựa lại càng cực kỳ quý hiếm. Theo những thông tin cho biết, hiện nay số gà chín cựa ở nước ta không nhiều. Vị vậy, giống gà này lại càng được những người đam mê săn lùng.
Giống gà tiến vua này có kích thước nhỏ và đạt trọng lượng không quá 1,5kg. Gà có đuôi cong vút tựa cầu vồng và mào gà thì đỏ tươi như máu. Bên cạnh đó, gà có đôi mắt sáng quắc và không tỏ ra hoảng hốt ngay cả khi bị giữ chặt, chúng cũng có đặc điểm hiếu chiến và hung dữ. Gà khi đủ lông đủ cánh, chúng bay như chim, bởi chân ngắn và sải cánh rất rộng; gà trưởng thành có thân hình rắn chắc có năm màu ngũ hành đỏ son của mào; vàng rơm của chân, đen trắng xen xanh cánh trả của lông.
Giống gà này có khả năng kháng bệnh rất tốt, chúng cũng rất khôn; có thể trông nhà thay chó gà chín cựa thông minh tới mức có thể trông nhà khi chủ đi vắng; gà chín cựa cũng chỉ ăn ngô, ăn thóc như giống gà khác.
Đặc điểm của gà
Điểm đặc trưng của giống gà này là chúng có đặc điểm chân to, chắc và mọc đều 3, 4 cựa mỗi bên. Mỗi cựa dài, ngắn khác nhau, mọc nối theo hàng. Đặc biệt, cựa trên cùng hoàn toàn chỉ là sừng; cong vút như lưỡi câu liêm hay nanh lợn rừng. Gà có đầy đủ chín cựa thì khá hiếm và rất quý; chủ yếu là gà bảy, tám cựa. Gà chín cựa từ khi còn nhỏ đã có thể nhận thấy rõ các cựa ở khuỷu chân; mỗi bên có thể mọc từ 3-4 cựa tùy vào thời gian gà trưởng thành.
Trong cùng một lứa gà, không phải lúc nào cũng có thể nhân được giống gà chín cựa; có con chỉ có bảy hoặc tám cựa, có con không có cựa nào Gà nhiều cựa có hai dòng; mỗi chân có ba cựa hình tam giác gọi là lục đinh còn mỗi chân có năm cựa nhưng một cựa lép chính là giống chín cựa. Loại này cựa hình tròn chứ không phải tam giác. Gà giống chín cựa đất thủy tổ là một con gà chọi chính cống với đặc điểm hiếu chiến và hung dữ. Tuy có chín cựa nhưng nó chưa đủ để thành một thần kê trong truyền thuyết vì vóc dáng xấu, lông ngắn, chân chì.
Nguồn gốc
Về nguồn gốc, nhìn chung chưa có thông tin chính thức về xuất xứ của giống gà này, có ý kiến cho rằng đây là giống gà rừng nhưng thông minh và thích gần gũi với con người nên về sống với con người từ xa xưa. Có ý kiến cho rằng giống gà này là gà nhà, được người Dao ở Xuân Sơn nuôi dưỡng như gia cầm, và là gà lai rừng thì nuôi bán tự nhiên. Vì sức vóc cũng như sự tinh anh đã khiến nó rất được coi trọng. Bản Cõi chính là nơi xuất hiện giống gà đầu tiên.
Người ta thấy một con gà rừng khá lạ. Lông nó màu trắng toát, tiếng gáy gần giống gà nhà và bay như chim. Đặc biệt, chân giống gà này có 9 ngón, chen chúc trên khẩu chân ngắn và rất nhỏ. Sau đó chúng đạp mái với cánh gà nhà sau vườn và gà nhà ấp trứng nở ra giống gà có tám cựa, tuy chúng ăn khỏe nhưng lớn rất chậm, con nào con nấy chỉ đến khoảng 1,5 kg là dừng lại.
Lý do khiến cho gà 9 cựa trở nên quý hiếm
Theo các nhà khoa học nghiên cứu về cách chọn gà 9 cựa giống và các nhà dân tộc học cho biết. Gà càng nhiều cựa tỉ lệ chết càng cao do mắc cỏ cây, dây rừng. Lý do thứ 2 là vì giống loài đã mai một biến đổi để thích nghi. Cho nên không phải cơ sở nào cũng có thể cho ra đời những chú gà 9 cựa thuần chủng. Và theo như cách nói nôm na của bà con gà nhiều cựa ( gà chín cựa) ở đây. Đa phần là 6 7 cựa còn 8 cựa đã hiếm rồi 9 cựa thì lại càng cực hiếm. Hiện nay cả nước người sở hữu số gà có đầy đủ chín cựa không nhiều.
Đặc điểm nhận dạng gà giống 9 cựa nên có từ 6-8 cựa. Vì khi lớn lên chúng thường mọc ra thêm từ 1-3 cựa nữa. Do đó, nếu từ đầu gà con đã có khoảng 6-7 cựa. Thì sau này xác suất gà được 9 cựa sẽ cao hơn. Được 4 – 5 tháng tuổi, gà trống nặng chừng 8 – 9 lạng, bắt đầu trổ mã, tập gáy. Tiếng gáy rất vang và tư thế anh dũng, khỏe mạnh. Gà mái nặng chừng 7 – 8 lạng thì đã đòi nhảy ổ.
Tiếng gáy của chúng vang vọng núi rừng, đủ sức đánh thức cả bản. Loài này chúng chỉ ưa sống nơi hoang dã. Kiếm ăn ngay trong rừng rồi ngủ trên cây, nhiều khi cả tuần mơi về. Và chung nổi bật với khả năng kháng bệnh cao, màu sắc đẹp thu hút. Bà con còn tiết lộ thông tin khá thú vị: những con gà có đủ 9 cựa không bao giờ bị giết thịt và cũng chẳng thấy chúng chết. Và đến một ngày nào đó đột nhiên chúng biến mất và không bao giờ quay trở lại, thì biết là chúng đã… quy tiên
Bí quyết chọn gà chín cựa giống
Hàng năm có nhiều người đi tìm gà 9 cựa giống hỏi mua gà nhưng cũng không mua được. Ai muốn mua phải đặt tiền cho bà con ở đây trước 1 năm. Thì may ra mới có cơ hội mua được gà giống chuẩn. Bạn đọc có nhu cầu mua gà chín cựa nên thăm hỏi những nơi mua bán uy tín, có điều kiện thì nên hỏi những người mua trước. Cách tốt nhất là trực tiếp đến nơi bán để kiểm tra để tránh mua phải gà “đểu”.
Hiện nay, gà giống 9 cựa bán tại xã không dưới 300.000 đồng/con mà cũng không có để bán. Nhưng tôi thấy có nhiều nơi, kể cả một số trang mạng giao bán gà giống 9 cựa với giá rẻ chỉ trên dưới 100.000 đồng/con thì hơi khó tin. Người mua nếu không có kiến thức thì rất dễ bị lừ, mất tiền oan.
Nhiều chủ trang trại đang nhân nuôi trên dưới 100 con gà chín cựa. Để phát triển kinh tế gia đình vì cần đáp ứng nhu cầu thị trường đang tăng. Trung bình mỗi năm gia đình bán ra hàng chục con gà 9 cựa trưởng thành. Chọn gà 9 cựa tận nơi các địa chỉ uy tín. Người mua cần có kiến thức và dành thời gian tìm đến các địa chỉ uy tín. Như các hộ nuôi gà 9 cựa tại xã Xuân Sơn. Hoặc nếu không có điều kiện đến trực tiếp mà mua ở các nơi khác. Thì bà con nên chú ý chọn mua gà giống có lông vàng, mịn.
Những điều ít ai biết về gà chín cựa
Gà chín cựa là giống gà rất hiếm hiện nay. Xã miền núi Xuân Sơn, Phú Thọ được coi là vương quốc của giống gà quý này. Gà chín cựa có đặc điểm là hiếu chiến và hung dữ. Giống gà này đặc biệt rất khôn, thậm chí có thể thay thế chó nhà khi chủ đi vắng. Chúng bay và chạy khỏe do có nguồn gốc từ gà rừng và chỉ sống trong môi trường bán hoang dã. Vì điều này nên gà chín cựa có chân rất to khỏe, chất lượng thịt tốt. Giống gà này thường đẻ khoảng 12 – 13 trứng mỗi lứa.
Cách phân biệt gà 9 cựa và gà nhiều ngón
-Gà chín cựa: Một bên chân mọc bốn cựa, một bên chân mọc năm cựa. Gà chín cựa khi nhỏ sẽ giống như những loại gà bình thường khác. Khi đạt 6 tháng tuổi, chín cựa của gà mới hình thành rõ rệt
-Gà nhiều ngón: Ngay từ khi còn nhỏ, ở chân của chúng đã mọc thêm nhiều ngón, có móng. Người nuôi gà cần lưu ý để tránh có sự nhầm lẫn không đáng có này.
Lời khuyên quý báu từ chủ trang trại nuôi gà chín cựa
Ngoài những đặc điểm trên, người mua gà 9 cựa cần chú ý kiểm tra sức khỏe của gà qua phân. Phân khô và không dính ở lông đuôi sau khi đi ngoài chứng tỏ đó là một chú gà khỏe mạnh. Còn ngược lại có thể đã gà bị bệnh nên tránh mua để không gặp rủi ro.
Nguồn: Gachoiviet.com
