Cá betta còn có một số tên gọi khác như cá đá, cá cảnh lia thia hoặc là cá chọi. Loài cá cảnh tuyệt đẹp này lần đầu tiên được phát hiện ở những vùng nước cạn của Thái Lan.
Hình dáng của cá chọi rất đẹp, màu sắc tươi tắn, đặc biệt là chiếc đuôi xoè bản rộng rất ấn tượng. Đặc điểm của cá chọi là thường đánh nhau khi trưởng thành nên cả trẻ nhỏ và người lớn đều thích chăm sóc và nuôi chúng như là một một thú vui tiêu khiển.
Cá betta được tìm thấy ở một số khu vực nhất định của Thái Lan, Việt Nam, Malaysia, Campuchia, Indonesia và Trung Quốc. Trong tự nhiên, cá đá thích sống ở ruộng lúa, vũng nước cạn hoặc thậm chí là những con suối chảy chậm. Những nơi này thường là bùn lầy, do có nhiều đất nên không phải là môi trường sống lý tưởng cho betta, nhưng cũng vì lý do này mà betta có khả năng chịu đựng cao với môi trường sống khắc nghiệt.
Mục lục
Cá cảnh Betta là loài cá có sức sống dai
Cá cảnh Betta là loài cá có sức sống tốt. Nếu được sống trong môi trường tốt chúng sẽ không bị bệnh. Một số vấn đề thường gặp khi nuôi cá chọi trong bể cá cảnh như sau:
Chấn thương
Ngay cả khi trong bể các loài cá sống hài hòa thì chấn thương vẫn có thể xảy ra. Những con cá chọi có thể gây gổ tấn công bởi con đực tấn công con cái hoặc ngược lại hoặc giữa hai con cá đực hiếu chiến trong bể cá cảnh.
Vây và đuôi cá chọi betta là dễ bị tấn công bởi các loài cá cảnh khác trong bể cá. Tuy nhiên đây không phải là vấn đề nghiêm trọng vì vây và đuôi của chúng sẽ mọc trở lại nhanh chóng. Khi gặp trường hợp cá bơi không dung cách và tấn công nhau ta đặt chúng trong bể cách ly bởi các thông số nước tương tự và thêm một giọt thuốc khử trùng nước để tránh nhiễm trùng. Sau đó nuôi cá cho đến khi vây mọc lại khi đó ta sẽ để cá vào bể ban đầu.
Chú ý tới những vật trang trí trong bể cá; tránh bị xây xát, ta nên loại bỏ các trang trí cho cá bơi dễ dàng.
Khi cá bị chấn thương nghiêm trọng ta bỏ cá vào bể cá cách ly với nước thực sự sạch và trực tiếp làm sạch vết thương bằng một chất khử trùng như pha loãng Mercurochrome điều trị cách này một lần một ngày; trong 3 hoặc 4 ngày.
Cá bơi lờ đờ
Khi cá bơi lờ đờ thường là bị nhiễm vi khuẩn; nhiễm ký sinh trùng hoặc táo bón; ngoài ra có thể cá bị thoái hóa. Chúng ta chỉ cần làm cho cá tiếp cận dễ dàng với các bề mặt nước; và chú ý tới mực nước trong bể cá phù hợp.
Bệnh đốm trắng
Đây là vấn đề thường xuyên nhất có thể phát triển trong một hồ cá; nó có thể được giải quyết dễ dàng miễn là điều trị của bạn là nhanh. Triệu chứng là các đốm trắng trên thân và vây; đẩy nhanh thở, chán ăn.Bệnh đầu tiên tấn công và cơ thể cá và mang; toàn thân bao phủ bởi đốm trắng; sau một vài ngày chúng lây lan sang các loài khác.
Khi cá bị bệnh nên tách riêng bể khác. Sau đó ta nâng nhiệt độ trong bể cao hơn bể cũ trong khoảng ba hoặc 4 tuần (80 ° – 82 °F) và thêm thêm một số giọt malachite xanh vào cả hai bể nuôi cá. Nhiệt độ cao giúp làm giảm tuổi thọ của bệnh đốm trắng trên mặt đáy bể cá.
Ngộ độc Amoniac
Bệnh này dễ gây chết cá trong bể cá cảnh một cách nhanh chóng nhất. Chúng ta phải nhanh chóng cân bằng cá yếu tố không tốt trong bể. Ví dụ như việc cá ăn quá mức làm bộ lọc quá tải. Cần thay đổi nước khoảng 50% trong 3-4 ngày và thêm than hoạt tính vào bộ lọc trong khoảng 5 ngày.
Khi cá bị ngộ độc sẽ bị mất cảm giác ngon miệng; cá bỏ ăn, thở nhanh và bị hôn mê. Nếu chắc chắn cá bị ngộ độc thì xét nghiệm nồng độ Nitrit và nirat nước trong bể cá.
Bệnh rách vây và thối đuôi
Trong điều kiện nước trong bể không tốt; các vi khuẩn sẽ phát triển nhanh chóng từ một chấn thương nhỏ trên cơ thể cá làm vây thối với những hiện tượng như vây bị thối; tia vây bị mủn ra xuất hiện những vết máu đỏ trên vây đối với cá cảnh.
Khi cá bị bệnh ta cho vào bể cách ly; chữa trị bằng thuốc kháng sinh và làm sạch vết thương sử dụng nước axit nhẹ ( PH 6) giúp chữa lành nhanh. Cũng làm sạch bể cá với những thay đổi nước và xanh methylene; sau đó sử dụng than hoạt tính.
Khi cá cảnh xảy ra những hiện tượng trên có thể giải quyết một số trường hợp với hóa chất; biện pháp khắc phục tại nhà:
1) Methylene Blue: là một chất khử trùng được sử dụng để chữa bệnh dự phòng; hoặc để chữa sán, nấm.
2) Malachite Green: được sử dụng cho bệnh đốm trắng và một số loại vi khuẩn khác.
3) Muối: sử dụng rất tốt khi cá bị nấm. Bỏ cá cho 15-30 phút trong một bể cá cảnh với một nửa muỗng cà phê muối vào 3,5l nước.
4) Formalin: có thể được sử dụng cho các ký sinh trùng bên ngoài. Bỏ cá trong 30 phút trong một bể với 1-4ml formalin trong 10.5l nước.
5) Tỏi: cho các bệnh đường ruột, bạn có thể thêm miếng nhỏ của tỏi để thức ăn cho cá đối với một số ngày. Tỏi là một chất kháng khuẩn tự nhiên. Tất nhiên hãy nhớ thay nước thường xuyên hơn trong thời gian này.
Các loại cá betta đẹp
Loại Halfmoon
Halfmoon là loại cá betta đẹp nhất với độ mở của vây đuôi là 180°. Các loại cá betta có độ mở của vây đuôi từ 120 – 179° gọi là Super Delta, từ 90 – 120° gọi là Delta, từ 180° trở lên gọi là Over Halfmoon với màu sắc và độ xòe rộng khác nhau. Phong trào nuối cá đá đã xuất hiện từ rất lâu.
Vào năm 1959 người ta đã cho nhân giống loại cá betta có vây đuôi khá rộng mà ngày nay gọi là Delta. Khoảng 20 năm sau, loại cá Super Delta được ra đời. Đến năm 1987, người ta đã nhân giống ra một loại cá betta có vây đuôi rộng tới 180°, và một nghệ nhân người Mỹ đã đặt tên cho loại cá này là Halfmoon (nửa vầng trăng).
Halfmoon là loại cá rất khó nhân giống, ngay cả khi cá bố mẹ là loại Halfmoon thuần chủng 100% thì chỉ 10% cá con là Halfmoon, số còn lại là Super Delta vì vây đuôi chưa đạt đến 180°. Hiện nay, Halfmoon là loại cá có giá trị nhất trong các loại cá betta.
Loại Crowntail
Crowntail được phát hiện vào năm 1997 ở miền Tây Indonesia. Crowntail cũng thuộc loại Halfmoon nhưng có vây đuôi bị tưa trông giống như vương miệng của vua. Có 3 loại Crowntail: Single Crowntail, Double Crowntail và Double Double Crowntail.
Loại Plakat (Fighter)
Plakat là loại cá đá phổ biến nhất trong dòng họ cá betta. Plakat được phát hiện trên các cánh đồng lúa tại Thái Lan cách đây hàng trăm năm. Có 4 loại Plakat:
1) Plakat đầu rắn thân dài (Channa Striata Bloch): loại cá này có tính khí rất hung dữ, có hàm răng rất sắc bén. Thân hình của Plakat khá dài, màu sắc pha tạp giữa đỏ, xanh lá cây và xanh dương. Đây là loại cá đá được ưa chuộng nhất hiện nay.
2) Plakat đầu ngắn thân mập (Anabas Testudineus): loại này cỏ thân mình khá mập, đầu rất ngắn. Đa số có màu đơn sắc như xanh dương, đỏ, xanh lá cây. Vây và vảy có màu giống nhau, đặc biệt vảy rất dày nên khó bị đối thủ cắn thủng. Tuy nhiên, loại này có lối đá rất chậm nên ít được dân chơi cá đá ưa chuông.
3) Plakat thân dài miệng cong (Chitala Ornata): loại này có hình dáng khá đẹp nhờ có thân mình thon thả, cân đối, vây hậu môn dài. Đây cũng là loại cá được Ưa chuông hiện nay.
4) Plakat lai: loại cá này được lai tạo từ loài cá betta hoang dã với các loại cá vừa kể trên.
